Сив хуьнин эдебар

Подробности

Категория: Этика

Сив хуьниз пуд жуьре ава: адетдин инсанрин сив хуьн, кьетIен инсанрин сив хуьн ва хкянавай (виридалайни хъсан) инсанрин сив хуьн. Адетдин инсанри хуьзвай сив – им абуру чпин беденни гьаяяр сив кьазвай вахтунда ам чIурзавай краривай хуьн я. Хкянавай, яни виридалайни хъсан инсанри хуьзвай сив – им абуру чпин рикI и дуьньядин краривай хуьн ва Аллагьдилай  гъейри мад садакайни фикир тавун я. Эгер и инсанри, сив гвайла, Аллагьдилай, Исламдилайни Эхиратдилай гъейри маса шейэрикай фикир ийиз хьайитIа, ахьтин ксарин сив чIур жезва.

Сив хуьн тавунай гунагь

Подробности

Категория: Фикх

1. Тирмизиди, Насаиди, Абу Давуда Абу Гьурайрадилай Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни  салам  хьуй адал) гьадис агакьарна:

«Шариатди кьабулдай себеб авачиз Рамазандин вацракай са югъ сив хуьн тавуна тур инсандивай ам вичин амай уьмуьрда сивер хвейитIани, эвез ийиз жедач».
И гьадисдин мана ам я хьи, амай уьмуьрда сивер хуьн хъувуртIани, Рамазандин са йикъан суваб адаз хъжедач. Им чна ахъа хьайи сивер хуьн хъувуна кIандач лагьай чIал туш.

2.   Ибн Гьузаймади, Ибн Гьиббана Абу Умаматан сагьигьда Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни  салам  хьуй адал) гьадис агакьарна:

Сивер хуьнихъ авай гьикметар

Подробности

Категория: Разное

Сив хуьн – им тIебии сагъарунрин жуьрейрин кьил я. Им са кьадар вахтунда тIуьн тавуна акъвазун я. Гьич садрани сив кьун тавур са бязи ксариз и кар аламатдинди хьиз, амма масабуруз ам гьатта хаталуди хьизни жезва. А фикирар делилсузбур я лугьун дуьз къвезвач, гьикI лагьайтIа, дуьз кьун тавур сиви бедендин функцияр чIурда, гьатта инсан кьиникьални гъида. 

Рамазандин вацра сив хуьнин лайихлувиликай гьадисар

Подробности

Категория: Разное

1. Абу Гьурайради ахъайна хьи, Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни  салам  хьуй адал)  лагьана: «Аллагьдихъ  инанмиш яз ва Адан патай сувабдик умуд кваз Рамазандин вацра сивер хвейи касдин виликан вири гунагьрилай гъил къачуда»

(Бухари, Муслим).

2. Ибн Гьиббана ва Байгьакъиди Абу Саид Худридилай (Аллагь рзи хьуй) Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни  салам  хьуй адал)  гьадис агакьарна:

«Рамазандин вацра сивер хвейи, Аллагьдин эмирар кьилиз акъудай ва Адан къадагъайривай яргъа хьайи инсан виликан гунагьрикай михьи жеда».

СИВЕР ХЬУЬДАЙЛА СУННАТАР

Подробности

Категория: Фикх

Сивер хуьдайла кьиле тухун хъсан яз гьисабзавай суннат крар:

1) Геж тавуна вахтунда сив атIун, яни гъетрен купIунин вахт хьанмазди.

2) ТIуьн недалди вилик “Бисмиллягьи-ррахIмани- ррахIим” лугьун ва хвейи сив кьабулрай лагьана, махсус дуьа кIелун.

3) Экуьнахъ, вахтунда къарагъна фу тIуьн (сугьур).

4) Сив хвейибуруз нянихъ тIуьн гун (ифтIар).

5) Мез тапаррикай, буьгьтенрикай, гьуьжетрикай, маса касдикай чIурукIа рахуникай, хийирсуз рахунрикайни герек авачир гафарикай хуьн. Аллагь  Тааля куранда лагьана (мана): «Тапарриз яб гузвайбур къадагъа шей незвайбур я»

СИВ ХУЬНИН РУКНУЯР

Подробности

Категория: Фикх

Сив хуьн дуьз (трус) хьун патал са бязи чарасуз арканар амал авуна кIанда:

1) Ният авун.

Ният авун  Аллагь-Таала рази хьун патал рикIе сив хуьдай ният хьун ва жезмай кьван ван алаз лугьун чарасуз я. Месела, ният авунин тахминан тегьер ихьтинди я: "БисмилЛагьи-р-рахIмани-р-рахIим. Ният ийизва за алай йисан Рамазандин вацран пакадин йикъан ферз тир сив хуьниз Аллагь патал!"

Имам Шафиидин мазгьабдалди ният сив хуьдалди гьар юкъуз авуна кIанда. Ам рагъ акIайдалай экъечIдалди авай вахтунда мус хьайитIани авуртIа жеда.

СИВ ХУЬНИН ШАРТlАР

Подробности

Категория: Фикх

Рамазандин вацра ферз тир сив хуьн чарасуз я:

1) Мусурмандиз (кафирди ва я муртадди хвейи сивер кьабулзавач).

2) Яшар бегьем хьанвайбуруз.

3) Акьул тамамбуруз.

4) Сагълам ва сив хуьн алакьза вайбуруз.

5) Дишегьли вацран кьилерикай ва аял хайидалай кьулухъ къвезвайбурукай михьи хуьн лазим я (вацран кьилер ва я аял хайидалай кьулухъ къвезвайбур авайла хвейи сив кьабулзавач).

Ша’бан Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) варз

Подробности

Категория: Фикх

Ша’бан гаф вад гьарфуникай ибарат хьанва: шин, ‘айн, ба, алиф ва нун. Шин – шараф (гьуьрмет), ’айн – ‘улювву (винизвал), ба – бирру (хъсанвал), алиф – улфат (инсанрин алакъаяр кIеви авун), нун – нур (экв). Ибур Аллагь-Таалади  Ша’бандин вацра вичин лукIариз гузвай савкьатар я.

Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни  салам  хьуй адал) лагьайвал, Ша’бан вацран тIвар «Таша’аба» гафунилай атанвайди я. Им чукIурун, гегьеншарун лагьай чIал жезва, гьавиляй и вацра хъсанвилер Аллагьди  артухарзава. 

Ражаб – Аллагьдин варз

Подробности

Категория: Разное

Гьуьрметлу мусурман стхаярни вахар, ингье мад чун рикI алай пак варцарихъ галаз гуьруьш хъижезва. Алатай йисан Рамазандин вацран ахъа хьайи сивер ам цIийиз алукь хъийидалди къаза хъувуна кIанда, шариатди кьабулдай уьзуьр (багьна) авачиз абур къаза хъувун тавуртIа, гунагь ва жерме къвезва. Ражаб вацра Рамазандин вацран сив къаза хъийиз хьайитIа, къазани сувабдин сив санал хвейитIа жеда.

Ният икI ийида: «Ният авуна за пакад юкъуз Рамазандин ферз къаза сивни Ражабдин сувабдин сив хуьниз Аллагь паталди».

Мугьаммад Пайгъамбар ( Аллагьдин салатни салам хьуй адал) вири инсаниятдин Пайгъамбар я!

Подробности

Категория: Сирра

Гьар са затIунихъ вичин халикь ава. Гьелбетда, дуьньядихъни вичин халикь ава. Дуьньядин халикь лагьайтIа, Аллагь-Таала я. Къуръанда лагьанва (мана): «Ихьтин гуьзел къайдада аваз цавар ва чилер, куь чIалар ва нугъатар, гьар жуьредин рангарин чIарар ва вилер хал-кьун Аллагь-Тааладин зурбавилин делил тушни мегер? Акьул ва чирвилер авай ксар патал ибур делилар я» («Ар-Рум» сура, 22-аят).