Регъуьвал имандин лишан я

Подробности

Автор: Admin

Алай вахтунда, гьайиф хьи инсанри чпин рикIел вуч акьалтайтIа гьа кIвалах ийизва. Абуру регъуьвал, ягь, намус гьич гьиссзавач. Абуру чеб мусурманар я лугьузва, амма рикIера иман авач. Бес Мугьаммад Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), лагьанва:

«Регъуьвал рикIе иман авай инсандиз жезва» (Бухари, Муслим). 

Им рикIе иман авачир инсан ягьсузди жезва лагьай чIал я.

Ягь, намус, регъуьвал Аллагьдиз  кIани, пайгъамбарриз ва савадлу инсанриз хас сифетар я. ГьакIни Аллагьдин Расулди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), лагьанва:

«Регъуьвал гьиссзавай инсанди анжах хъсан амалар ийида» (Бухари, Муслим).

 Чи играми Пайгъамбар (Аллагьдин салатни салам хьуй адал),лап регъуьди тир. Ам гьатта вич рахазвай инсандин вилериз килигдачир. Я инсанрикай, я Аллагьдикай  регъуь тушир инсан гьайвандиз тешпигь жезва. Идан гьакъиндай МустIафа ас-Сабий тIвар алай еке алимди лагьанвай машгьур гафар чаз малум я: «Нефсиниз гунагь ийиз кIан хьайила, вуна адан рикIел Аллагь  хкваш. Аллагьдикай  регъуь жезвачтIа, инсанар рикIел хкваш. Абурукайни регъуьвал гьиссзавачтIа, ваз вун ламраз элкъвенвайди чир хьухь».

Мусурман эвелни-эвел къилихдин и еридихъ муьгьтеж я. Вучиз лагьайтIа регъуьвал – им вири лайихлу сифетрин чешме я. Месела, диде-бубадихъай регъуь хьайила аялар чIуру кIвалахривай яргъа жез, къени кIвалахар ийиз чалишмиш жезва; регъуьвиляй мугьмандиз гьуьрмет ийизва ва мсб. Регъуьвал гьатта чи Ислам диндин сифет я лагьанва. Аллагьдин Расулди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал),къейдна: «Гьар са диндиз вичин сифет ава, Исламдин сифет регъуьвал я». 

Регъуьвал гьисс тийизвай ягьсуз инсанди чIуру кIвалахар ийида, абур авуналди ада вич ва вичин мукьва-кьилияр халкьдин виляй вегьеда.  Виридалайни лайихлу регъуьвал Аллагьдин  вилик пуд арада ачух жезва:

1. Аллагьди  гузвай няметрин гьакъиндай чалай Адаз лайихлу шукур гуз  алакь тийизвайди чир хьайи арада;

2. Са бедбахтвилик акатна-мазди нарази тахьун, Аллагьди  гайи маса няметар рикIел хуьн. Имам Алюсиди вичин «Тафсир Алюси» лугьудай ктабда ихьтин суьгьбет кхьенва: «Аюб (Адал салам хьуй) пайгъамбар  четин гьалда авайла адан папа лагьана: «Вун Аллагьдин  пайгъамбар я. Нагагь вуна Адавай вун четинвилерикай азад авун тIалабайтIа, Ада жаваб гуда». Аюб (Адал салам хьуй)  пайгъамбарди  папавай жузуна: «Гьикьван вахтунда чун саламатдиз яшамиш хьана?» Ада жаваб гана: «Пудкъад йисуз». Аюбани  лагьана: «Саламатдиз яшамиш хьайи кьван вахтунда бедбахт-вилик яшамиш тахьанмаз, заз Аллагьдивай  жув адакай азад авун тIалабиз регъуьзва».

3. Аллагьди  гьарамнавай шейэрикай фикир авуникай мефтI ва гьармнавай тIуьникай руфун хуьн.

Са сеферда Аллагьдин Расулди  (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), вичин асгьабриз лагьана: «Квез Аллагьдикай  лайихлу къайдада регъуь хьухь!» Абуру жузуна: «Ам гьи къайда я?» Пайгъамбарди  (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), жаваб гана: «Лайихлу къайдада регъуь хьун – им жуван кьил ва бедендин амай паяр Аллагьди  гьарам авунвай шейэрикай хуьн, гьамиша кьиникь рикIел хьун я. ИкI авун Аллагьдикай  регъуь хьун лагьай чIал я»  (Тирмизи)