Жуьмя югъ гьафтеда авай сувар я

Подробности

Автор: admin

Жуьмя югъ – им гьар са гьафтеда авай мусур- манрин пак югъ ва сувар я.

Аллагь-Таалади пак Къуръанда лугьузва (мана):

«Эй иман гъанвайбур! Жуьмя кпIунал эвер гайила куьне капI ийиз тади ая, алвер тур, икI авун куьн патал хъсан я, квез идакай хабар аватIа»                                                                   («Аль-Жуму’а» сура, 9-аят).

Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), гьадисда лагьанва:

«Киш югъ чувудриз, гьяд югъ хашпарайриз ва жуьмя югъ мусурманриз багъишнава. И юкъуз мусурманриз хъсанвал, берекат ва няметар ракъурзава».

Малум тирвал, мусурманар вацран календардай физва, икI хьайила жуьмя йиф эвел ва югъ ахпа алукьзава. Яни хемис йикъан няниз рагъ акIайла (гъетрен кпIунин азан гайила) жуьмя алукьзава ва жуьмя йикъан рагъ акIидалди ам давам жезва. Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), гьакъикъи гьадисдай аквазвай- вал, жуьмя югъ гьатта Сив хуьнин ва Къурбанд суваррин йикъарилайни, гьакIни Ашурадин йикъалай фазилатлуди я. Анжах Арафадин югъ, Пайгъамбар (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), хайи йиф ва Лайлат аль-Къадр жуьмя йикъа- лай вине ава.

Жуьмя юкъуз авур сувабарни гунагьар са шумуд сеферда артух жезва. Гьавиляй гьафтеда садра къвезвай и юкъуз гзаф сувабар къазанмишиз, гунагьрикай яргъа жез чалишмиш хьухь, гьуьрметлу зи мусурман стхаярни вахар. Жуьмя юкъуз кечмиш хьайи муъминдиз Аллагьдин рекье тухвай женгина телеф хьайи шагьиддин дережа гуда ва ам сурун азабдикай къутармиш жеда. Хемис йикъан рагъданин кпIунилай кьулухъ жуьмя йикъахъ гьазур жез эгечIна кIанда. Жуьмя йифиз ва юкъуз Пайгъамбардал (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), пара салаватар кIелун сунна я, 300 сеферда кьванни кIелиз алахъна кIанда.

Аллагьдин Расулдин (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), гьадисда лагьанва: «Гьафтедин виридалайни лайихлу югъ жуьмя югъ я, а юкъуз куьне зал гзафни-гзаф салаватар кIела, гьикI хьи абур зал агакьзава».

Жуьмя юкъуз ва адалай вилик квай хемис юкъуз сив хуьн меслят къалурзава, амма кьилди жуьмя юкъуз сив хуьн меслят къалурзавач (карагьат). ГьакIни садакьаяр паюн, мукьва-кьилийрин, иллаки диде-бубадин кьилив мугьмандиз фин, начагъбурал са кьил чIугун, багърийрин сурарал фин, мугьманар кьабулун патал жуьмя кутугай югъ я. Экуьнин кпIунин азан гайидалай кьулухъ ва жуьмя кпIунал фидалди жуьмя йикъан суннат жендек чуьхуьн хъсан я. ГьакIни и юкъуз чIарар ва кикер куьруь авун, бедендизни парталриз атирар ягъун, цIийи ва я михьи лацу парталар алукIун сунна я. Жуьмя капI ийизвай хуьре ва я шегьерда яшамиш жезвай акьулдиз ва яшдиз тамам мусурманри жемятдалди ийизвай ферз жуьмя кпIуна иштирак авуна кIанда.

Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), лагьанва:

«Жуьмя капI авун гьар са мукалляфдин (балугъ хьанвай ва акьулдиз тамам мусурман) буржи я».

Жуьмя капI авун ферз тир инсанриз адан азан гайидалай кьулухъ алвердал ва я маса кIвалахрал машгъул хьун гьарам я, мискIиндиз тади авун лазим я. Жуьмя кпIунал экуьнахъ фад хьиз физ алахъна кIанда.

Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), лагьанва:

«Жуьмя кпIунал сад лагьай сятина фейидаз деве садакьа гайила жезвай кьван суваб, кьвед лагьай сятина – жунгав гайила жезвай кьван суваб, пуд лагьай сятина – гьер гайила жезвай кьван, кьуд лагьай сятина – верч гайила жезвай, вад лагьай сятина – вечрен кака гайила жезвай кьван суваб кхьида, ахпа малаикри сувабар кхьизвай чарар кIватIзава ва имамдин хутIбадихъ яб акалзава».

Къейд авун лазим я хьи, ибур адетдин сятер туш, экуьнин азандилай жуьмя кпIунин азандал кьван авай вахт и вад сятинал пай жезва.