Мехъер Шариатда, дугъриданни, хъсан кар (сунна) яз гьисабзавани?
- Подробности
- Автор: Шейх Саид Афанди к.с.
Шариатдай килигайла, мехъер авун сунна я. Амма, гьар са кардихъ вичин гьалалдинни гьарамдин сергьятар ава, гьавиляй чаз шариатда мехъер вуч лагьай гаф ятIа чир хьун лазим я. Мехъерин мана шадвал я, ва шадвал гьалал я. Шадвал инсандиз хас я, эгер, мисал яз, са кас яргъал сиягьатдай хтайла, аял хайила, гададиз свас гъидайла ва я руш гъуьлуьз фидайла ва маса вахтара. Шариатди мехъер ийидай ихтияр и къайдада гузва.
Гьар сада вичин такьатриз килигна гьайванар тукIвада: садбуру бугъа, садбуру гьер, садбуру кIек ва я верч, ва вичиз килигай жуьредин туьнни гьазурна мугьманриз эверда. Шадвал чеб гьалал, гъибет, буьгьтен квачир шиирар (назм) ва мавлидар кIелуналди винел акъудда. Тафт гатадай, кьуьл ийидай ва иштагьдалди гьикаяяр ахъайдай ихтияр ава, гьелбетда, эгер абурук фитне, таб квачиз хьайитIа. Ихьтин шадвилер, тIуьнар мехъерин сагьибдиз дуьа авуналди акьалтIарна, гьар сад жуван кIвализ хъфида. Шаритди гьалал авунвай мехъер гьа и къайда кьиле тухуда. Амма алай аямда чаз аквазвай мехъер лугьудай шей, Шариатдиз муьтIугъ тушир затI (маъсия) я. Сад лагьайди, ихьтин межлисра Шариатди гьарам авунвай ички хъвазва. ГьикI хьи, Аллагьдин азабдик ва лянетдик ам гьазурайди, маса гайиди, маса къачурди ва ам хъвайиди акатзава. Кьвед лагьайди, итимарни папар ихьтин шадвилера, суьруьда акахьай хипер хьиз, кьуьлер ийиз жезва. И карни Шариатди къадагъа авунва. Эгер Шариатди гьакI чара дишегьлидин вилериз килигдай ихтияр гун тийидайла, итимар адаз кьуьл ийидайла дикъетдалди килигуникай чавай вуч лугьуз жеда кьван? Лугьузва хьи, инсан хесетдикай хкуддалди аял дидедин хурудивай атIуз регьят я. Гьакъикъатда, и кар гьакI я! Дагъустандин халкьариз мехъерик кьуьлер ийидай адетдилай гъейри, маса и жуьреда къизмиш адет авач. Пуд лагьайди, ихьтин мехъерик иштирак ийизвай шумуд касдин рикIел кпIунин вахт алукьнавайди къвезва? Тек са вичин итимдиз дамахар ийидай ихтияр авай дишегьлияр мехъерик фидайла алукIзавай парталарикай рахун виже къвезвач. Винидихъ чун килигай ва абурулай гъейри маса, Аллагьдиз муьтIуьгъ тежервал къалурзавай крар тун паталди чун Ислам диндин гъавурда акьун лазим я. Чун гъавурда такьунин азардал нахуш я. ЛагьайтIа жеда, дагъустанвияр тефей жуьре араб гьукумат амукьнач жеди. Гила сада кьванни абурукай лугьурай, гьи араб уьлкведа адаз чина кьеле тухузвай жуьреда мехъерар авуна акунатIа. Ина гьар са пипIел маса гузвай ички гьа уьлквейра авани? Вучиз абурувай ички галачиз яшамиш жезва, чибурувай ваъ? Вучиз чна мехъерар ички галаз ийизва, эгер чун абур хьиз мусурманар яз хьайила? Имам Шамилан девирда Дагъустанда ихьтин мехъерар ийизвай жал? Эгер къенин юкъуз инал адан тур хьанайтIа, чун килигдай и къайдада мехъерар абуру ийидайтIа. Араб гьукуматра Дагъустан гьамиша машгьур тир ва алай аямдани адан тIварван диндин чирвилер авай шариат кьиле тухузвай уьлкве хьиз амазма. Мусурманриз кутугнавач алимриз къарши хьун, абурун вязнасигьатдиз яб тагун, ва чеб гьикьван духтур чеб сагъар хъийиз алахъайтIа, гьакьван абуруз ам дакIан жедай дилиханада авай эсерди янавай ксар хьиз тухун.