Сив хуьнин эдебар

Подробности

Автор: Admin

Сив хуьниз пуд жуьре ава: адетдин инсанрин сив хуьн, кьетIен инсанрин сив хуьн ва хкянавай (виридалайни хъсан) инсанрин сив хуьн. Адетдин инсанри хуьзвай сив – им абуру чпин беденни гьаяяр сив кьазвай вахтунда ам чIурзавай краривай хуьн я. Хкянавай, яни виридалайни хъсан инсанри хуьзвай сив – им абуру чпин рикI и дуьньядин краривай хуьн ва Аллагьдилай  гъейри мад садакайни фикир тавун я. Эгер и инсанри, сив гвайла, Аллагьдилай, Исламдилайни Эхиратдилай гъейри маса шейэрикай фикир ийиз хьайитIа, ахьтин ксарин сив чIур жезва.

 Ихьтин дережа анжах пайгъамбарриз, авлияйриз ва пак уьмуьр тухузвайбуруз ганва. И дережадив акакьариз чалишмиш хьана кIанда, алазниалачиз рахана кIандач. КьетIен инсанрин сив хуьн – им вилер, япар, сив, мез, гъилер, кIвачер ва бедендин маса паяр гунагь краривай хуьн я. 

Ихьтин сив ругуд шейиникай ибаратя:

1. Негь ва къадагъа авунвай ва гьакIни Аллагь рикIелай алудзавай шейэриз килиг тавун.
2. Жуван мез са хийирни авачир ихтилатрикай, гъибет, фитне авуникай, гьуьжетрикай хуьн.

3. Къадагъа авунвай ихтилатриз яб тагун, вучиз лагьайтIа лугьуз къадагъа эцигнавай ихтилатриз яб гунни къадагъа я. Къадагъа авунвай ихтилатриз яб гун Аллагь-Таалади къадагъа авунвай шей тIуьнив гекъигнава (мана): «Тапарриз яб гузвайбур къадагъа шей незвайбур я».
4. Гъилер, кIвачер ва бедендин амай паяр гунагь краривай яргъа авуна кIанда, шак физвай тIуьн тIуьна кIандач. Вучиз лагьайтIа юкъуз сив хвена, ахпа гьарамнавай шей- ьтIуьникай са хийирни авач. Аллагьдин Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни  салам  хьуй адал) лагьанва: «Гзаф сив хуьзвайбуруз абурун сив хуьникай амукьдайди са къанихвал я» (Ибн Мажагь). Бязи алимри идан гьакъиндай икI лугьузва: гьадисда ихтилат физвайбур сив къадагъа шейэралди хкудзавайбур я; муькуь алимри лагьайтIа, абур гьалал авунвай тIуьнивай къерех хьана маса инсанрикай фитнеяр ийизвайбур я лугьузва; Пуд лагьайбуру ибур чпин бедендин паяр къадагъа авунвай краривай хуьн тийизвайбур я лугьуз тестикьарзава.
5. Сив хкуддай вахт алукьайла алазни алачиз тIуьна кIандач, вучиз лагьайтIа Аллагь  патал виридалайни дакIан шей далдам хьиз ацIанвай руфун я. Сив хуьн – им нефс хуьн я. Эгер саки са юкъуз тIуьн тавурди нянихъ ацукьна руфун дакIвадалди тIуьрла гьикI жеда? Им шайтIандиз рехъ ачухун тушни мегер?
6. Сив хкудайдалай кьулухъ инсандин рикI кичIевилинни умуддин гьиссерив ацIана кIанда, вучиз лагьайтIа адаз вичин сив кьабулдани ва я кьабулдачни чизвач. Са сеферда хъуьруьнарзавай инсанрин патавай фидайла, Гьасан аль-Басриди (Аллах рази хьуй) икI лагьана: «Кьин хьуй, эгер Аллагь-Таалади Вичин перде хкажна гьардаз вуч гьазурнаватIа къалурнайтIа, хъсан крар ийизвайбуру абур авун давамардай, пис крар ийизвай инсанрини чпин пис амалар авун давамардай. Яни сив кьабулай кас вичин шадвиляй анжах хъсан крарал машгъул жеда. Амма пис крар ийизвайдавай вичин бахтсузвиляй мад са хъсан карни ийиз жедач».