Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) уьмуьрдай итижлу малуматар
- Подробности
- Автор: Admin
Пайгъамбардиз (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) вагьйуяр ракъурай къайдаяр.
Сад лагьай къайда: малаикди адан руьгь (рикIе) Къуръандин аятар эцигзавай ва Пайгъамбардиз (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) малаик вич аквадачир.
Кьвед лагьай къайда: малаик адан патав инсандин къаматда аваз къвез хьайи вахт, гзаф вахтара ам Дигьйат Калаби тIвар алай асгьабдин къаматда аваз къведай. Лугьузвайвал, ам лап иер акунар авай кас тир.
Пуд лагьай къайда: зенгерин сесериз ухшар авай вагьйуярни жедай. Гьадисра лугьузвайвал, ихьтин вагьйуяр кьабулун Пайгъамбардиз (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) лап четин жедай. Абур кьабулдай вахтунда, гьатта хъуьтIуьн аяз авай вахт хьайитIани, четинвал чIугуникди Мугьаммадан (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) чинилай гьекьедин стIалар авахьдай. Гьатта ам ацукьнавай гьайвандини кваз четинвал гьиссдай, Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) каламар кьабулдайла гьайван метIерал ацукь жедай. Зайда агакьарна: «Са сеферда за Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) лугьузвай вагьйу кхьизвай и вахтунда адаз мад са цIийи вагьйу атана. Адан чинай гьекь авахьиз башламишна, четинвилик акатай ада садлагьана зи кIвач чуькьвена кьуна, а тегьер ада чуькьвена хьи, гьатта зи кIвач хаз са тIимил амай. За жувавай мад къекъвез хъжедач лагьана фикирна. Са сеферда Пайгъамбар (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) деведал алай вахтунда адаз «аль-Маида» тIвар алай сура атана, четинвилик акатай Мугьаммад (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) деведилай аватна ва и азаб деведини гьиссна, адан кIвачер хаз са тIимил амай.
Кьуд лагьай къайда: адаз Жабраил (Салам хьуй адал) АллагьдиI ам халкь авур халисан кIалубда аваз аквадай: а малаик гзаф чIехиди я, адак ругуд виш лув ква.
Вад лагьай къайда: Пайгъамбар (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) цаварал тухвана Аллагьди Вичи, арачияр галачиз, адаз вагьйу авуна, и къайда мусурманрин хиве капI туна. Ибн Мунира лагьайвал, вагьйуяр ракъурунин къайдаяр, абурун метлебрилай аслу тир. Мисал яз, эгер хъсан хабар гвай вагьйу хьайитIа, малаик инсандин къаматда аваз къведай, хаталувиликайни мукъаятвиликай хабар гузвай вагьйуяр - зенгинин сесинин. Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) лагьана: «Вагьйуяр атай вахтунда са шумуд сеферда за жув рекьида (четинвиликди) лагьана фикирнай!
Ибн Адила лагьайвал, Жабраил малаик (Салам хьуй адал) Мугьаммад Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) патав 24 000 сеферда эвичIна, Адаман патав - 12 сеферда, Идрисан патав – 4 сеферда, Нугьан патав – 50 сеферда, Ибрагьиман патав – 42 сеферда, Мусадин патав – 400 сеферда, Исадин патав - 10 сеферда.
ТIабараниди агакьарайвал, Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) лагьана: «Зи патав маса са пайгъамбардин патавни ракъур тавур малаик ракъурна. Ам Исрафил малаик (Салам хьуй адал) я, ада заз лагьана: «Зун ви патав Аллагьди ихьтин теклиф гваз ракъурнава: ваз вун пайгъамбар-лукI хьана кIанзавани, тахьайтIа – пайгъамбар-пачагь, хкягъа!». Зун Жабраилаз (Салам хьуй адал) килигна, ада дамахсузвал ва муьтIуьгъвал хкягъун патал ишара гана. Эгер за а чIавуз пайгъамбар- пачагьвал хкянайтIа, дагълар зун патал къизилриз элкъведай.
Виликдай ракъурай каламрик инсанри дегишвилер кутурвиляй, Къуръандин аятда лагьанва: «Гьакъикъатдани За ам ракъурна ва За ам хуьда». Аллагьди Къуръан сагъ-саламатдиз хуьн Вичел къачунва, икI тирди Къуръан компьютерралди ахтармишайдалай кьулухъ генани тестикь хьана. Кар анал ала хьи, Къуръан акьван къайда аваз туькIуьр хьанва хьи, гьатта ана са гьарф артух ва я тахьайтIа кими хьунин карди а къайда чIурда. Чаз чизвайвал, Къуръан Пайгъамбар (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) рагьметдиз фейидалай кьулухъ са тамам ктабдиз кIватI хъувуна. Гьавиляй са бязибуру Къуръан асгьабрин «яратмишун» я лугьуз фитнеярни чукIурзава. Гьар сеферда вагьйу атайла, Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) тадиз Къуръан кхьидайбур («куттабу вагьйи») кIватIдай ва а аят вичи лугьуз абурув кхьиз тадай. Усман ибн Аффана (Аллагь рази хьуй) лагьана: «Са шумуд аят санлай атайла, Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) кхьидайбур кIватIдай ва икI лугьудай: «И аят флан сурада кхьихь». Къуръан хуралай чидай асгьабар гзаф авай, Къуръандин са бязи паяр хуралай чидай асгьабра кьадар генани артух тир. Идални алава яз, гьар йисуз са сеферда, Жабраил малаикди (Салам хьуй адал) Пайгъамбардихъ (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) галаз вири Къуръан хуралай тикрар хъийидай, эхиримжи йисуз абуру Къуръан кьве сеферда тикрар хъувуна. Им Къуръандиз талукь махсус «мярекат» тир.
Абу Гьурайради (Аллагь рази хьуй) лагьана: «Жабраил малаикди (Салам хьуй адал) Пайгъамбардиз (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) гьар йисуз Къуръан кIелдай, Мугьаммад (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) рагьметдиз фидай йисуз ада кьве сеферда кIелна».
Гьа ихьтин кьетIен гуьзчивал тухунин карди Къуръанда гьич са гьарфни дегишдай мумкинвал ганач. Пайгъамбардал (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) чан аламаз вири Къуръан кIватIна кхьин тавунин себебни ам я хьи, Пайгъамбардиз (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) къвезвай вагьйуяр мус куьтягь жедатIа, гьихьтин сурадиз, гьихьтин аятар хкведатIа, гьи аятар къуватдай вегьидатIа садазни чизвачир. Пайгъамбар (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) рагьметдиз фейидалай кьулухъ, Умар ибн ХатIтIаба (Аллагь рази хьуй) меслят къалуруналди, халиф Абу Бакра(Аллагь рази хьуй)вичин регьбервилик ва Къуръан хуралай чизвай гзаф ксарин гуьзчивилик кваз Къуръан кIватI хъувуна (фикир це куьне: ам цIийи кьилелай кхьин хъувунач, гьа авайвал кIватI хъувуна). Къуръан кIватI хъувунин жавабдарвал Абу Бакр (Аллагь рази хьуй) Зайд ибн Сабитан (Аллагь рази хьуй) хиве туна. Зайда аятар Къуръанда эхиримжи сеферда Жабраила (Салам хьуй адал) Пайгъамбардиз (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) кIел хъувур (тикрар хъувур) къайдада сад-садан гуьгъуьналлаз эхцигна.
КьатI ама...
