Къуръанда тIвар кьунвай емишар
- Подробности
- Категория: Разное
Емишар битмиш хьунин гьалди, абурук квай гзаф кьадардин витаминри ва минералри гьелбетда, инсан дерин фикирра твазва. ГьикI адетдин чилин чкалдин яцIай тарар, ахпа емишар экъечIзаватIа фикир це, абурун къешенг атир, дад ва ранг гьич са зеррени чIулав накьвадиз ухшар туш. Набататри чиляй чарасуз ва инсандиз хийирлу шейер къачузва. Аллагьди чилел алай вири набататар ва рангар гьа жуьреда гуьрчегдаказ туькIуьрнава хьи, абуру чарасуз инсандин руьгьда шадвилин ва ашкъивилин гьиссер куькIуьрзава. Гзаф жуьреба-жуьревал авай гьейранардай набататрин алем хьунухь, им гьелбетда Аллагьдихъ сергьят авачир ЧIехи акьул авайдан шагьидвал я. Чаз амукьзавайди а гуьрчегвал акун ва адакай фикирун я. Чаз ихьтин къешенг уьмуьрдин лезет ганвай Адаз шукур хьуй!
Ирид хуьруьн къази хьайи Етим Эминан шиирар
- Подробности
- Категория: Биографии
НЕФСИНИЗ
Я нефс, вун заз хьана душман, иблисдив дуствал ава ви,
Акваз-акваз алдатмишдай душмандив хуш гьал ава ви;
На рикIел гъваш, чIулав чилик ca дар мичIи кIвал ава ви,
Гьа дар кIвализ гьазур авур вуч хъсан амал ава ви?
Нa хиялда, и дуьньяда ажалдиз мажал ава ви.
Нефес тамам хьайила, гьич ca гьиллени ваз амукьдач.
Гьа вахтунда гьич ca касди я гъил, я пел кьаз амукьдач.
Мез сивин къава акIана, гьич ca чIал рахаз амукьдач.
Руьгь акъатна, кьейилахъди гьич садаз акваз амукьдач.
На рикIел гъваш: рекьидайла вилелай фир сел ава ви.
Куьредин зурба алим
- Подробности
- Категория: Биографии
Рухун Али 18-19 виш йисарин къене уьмуьр гьалай лезги алим ва шаир.
Гуьрчег хатI аваз хьайи ада вичин гъилелди гзаф ктабар кхьин хъувуна. Идалайни гъейри ада гзафбуруз Къуръан хуралай кIелиз чируналди хийир гана. И эфендиди, лап чIехи гьарфаралди кхьин хъувунвай ва килигай кас гьейранардай Къуръандин са шумуд ктаб ава. Ада хийирлу гзаф эсерар тунва. Кьудкъад йисалай виниз яшар хьанвай ам гьа вичин хуьре 1851-йисуз рагьметдиз фена. Адалай гуьгъуьниз и хуьре тарсар адан хва Абакар- эфендиди гуз башламишна. Ам вичин бубадилай дерин чирвилер авай алим хьана. ЯхцIур йисан къене тарсар гайи адан кьве вилни эхирдай зайиф хьана ва гила Къуръан ада хуралай кIелзава. Адан хва Абдул-Гьамид-эфендини тарсар гуз алакьдай алим я. Ада вичин буьркьуь бубадиз къуллугъзава.
Эй мусурман, тIимил неъ! 2
- Подробности
- Категория: Разное
РикIиз авай хийирлу таъсир
РикIиз авай хийирлу таъсирдикай рахайтIа, тIимил тIуьникди рикI юмшагъ жезва, дериндай гъавурда акьазва, муьтIуьгълу ийизва, ашкъи ва хъел явашарзава. Гзаф тIуьн ишлемишайла терсинин нетижа жезва. Аль-Марвазиди лагьана: «Абу Абдуллагьа (яни имам Агьмада) кесибвилиз ва каш гуниз кьетIен фикир гудай, ва за адавай жузуна: «Эгер инсан вичин ашкъийрикай (тIуьникай ва хъуникай) азад хьайитIа, адаз суваб жедани? Ада жаваб гана: «Адаз а кардай суваб тахьана гьикI хьуй, гьеле Ибн Умара лагьанай: «Ингье за тух жедалди тIуьн тинез кьуд варз я». За Абдуллагьан бубадиз лагьана: «Эгер инсанди тух жедалди нез хьайитIа, ада рикIин юмшагъвал гьиссдани?» Ада жаваб гана: «За акI фикирзавач».
Эй мусурман, тIимил неъ!
- Подробности
- Категория: Разное
Абуль-Къасим аль-Багъавиди вичин «Муъжам» тIвар алай ктабда Абдуррагьман ибн аль- Муракъкъагьалай атанвай гьадис агакьарна:
«Аллагьдин Расулди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), Хайбар къачур вахтунда, ам къацувили ва емишри безетмишнавай. Инсанри гьерекатна емишар тIуьна ва абур къиздирмадик начагъ хьана. Абуру Пайгъамбардиз (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), арза авуна ва Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), лагьана: «Къиздирма – им кьиникьин къуллугъчия ва чилел алай Аллагьдин дустагъхана ва им ЦIун пай я. Эгер квез ада тади гузватIа, целера авай яд къайи авуна, ам кьве кпIунин (рагъдан ва месин) арада квел илич».
Ирид хуьруьн къази хьайи Етим Эминан шиирар
- Подробности
- Категория: Акида
ГЬИКIДА
Рабби, дуьньядикай хьанач заз вафа,
Эхир къияматда тахьайтIа гьикIда?
Чaн къачудай бере-гьам я хьи жафа -
Ажугъ кваз малайик атайтIа, гьикIда?
Дуьньяда зун хьая, гьал зи сефил яз,
Балаламиш хьана чан зи, зелил яз,
Бала гана заз, сабур зи тIимил яз,
Рагьметдикай зи пай атIайтIа,гьикIда?
Пак гьадисайрай къачунвай насигьатрин кIватIал
- Подробности
- Категория: Хадис
11-лагьай насигьат
Виридалайни Виниз тир Аллагьди лугьузва: «Эй инсанар! Дугъриданни, и дуьнья кIвал авачирбуруз утагъ я ва кесибриз девлет я. Дуьньядин мал кIватIзавайди акьулсузди я, адал шадвалзавайди гъавурда авачир, гъафил кас я, ам кIватIиз чалишмиш жезвайди Аллагьдихъ далу акал тийизвайди я, адан къизгъин гьевес жагъурзавайди вичихъ чирвал авачирди я. Куьруь вахтунин Регьим ва куьтягь жезвай уьмуьр низ кIан ятIа, ам вичиз гуж ийизвайди ва вичин Халикь саймиш тийизвайди я. Адан рикIелай атIа дуьньядин уьмуьр фенва ва и дуьньядин уьмуьрди ам ягъалмишарнава, ада ачухдиз ва чинеба гунагь крар авунва. «Гьакъикъатда, гунагь крар ийизвайбуру АтIа дуьньяда чпи авур крарай жаза къачуда»[1].
Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) мискIиндикай 14 итижлу гьакъикъат. Часть 4
- Подробности
- Категория: Разное
8. Пайгъамбар (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) рагьметдиз фена саки 650 йисан къене, адан сурал къубба алачир.
1279-йисуз сифте сеферда яз, ам султан Мамлюка эцигна ва ам къацу шир янавай кIарасдинди тир. Къенин юкъуз чаз аквазвай къацу къубба, ам гьакъикъатда Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) кIвалин винел алай къубба я. Адан кIаник адалай гъвечIи, къене патан къубба ава. Адан къене патал Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни салам хьуй адал), Абу Бакран (Аллагь рази хьуй адал) ва Умаран (Аллагь рази хьуй адал) тIварар кхьенва.
Имам Нававиди гъайи яхцIур гьадис
- Подробности
- Категория: Хадис
21- гьадис
الحد يث الحادي والعشرون
عن أبي عمرو ، وقيل أبي عمرة ؛ سفيان بن عبد الله الثقفي رضي الله عنه ، قال : قلت : يا رسول الله ! قـل لي في الإسـلام قـولا لا أسـأل عـنه أحــدًا غـيـرك ؛ قـال : ( قــل : آمـنـت بـالله ، ثـم اسـتـقم.رواه مسلم .
Абу Амр Суфйан Ибн Абдуллах Ас-Сакафи (Аллагь рази хьуй) эхтилатзава.
За Пайгъамбардивай (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) жузуна:
Начагъ дишегьлидиз эркек-духтурдин кьилив фидай ихтияр авани?
- Подробности
- Категория: Фикх
ЧIехи алим Мугьаммад Абдуллагь Журжаниди вичин «Фатгьул Аллям» ктабда икI лугьузва: «Эгер дишегьли-духтурар авачиз хьайитIа, дишегьлидихъ магьрам (шариатди некягь авун къадагъа ийизвай лап мукьва кас, месела, буба, стха…), гъуьл ва я ихтибарнавай дишегьли галаз хьайитIа, итим-духтурдиз ам сагъардай ихтияр ава. Идалайни гъейри маса шартIарни ава: «Духтур ихтибарнавайди (амин), ада са чIуру кIвалах ийида лагьана, кичIевал авачирди, мусурман-духтур аваз хьайитIа, кафир-духтурдин кьилив тефин, дишегьлидини бедендикай анжах чарасузвал авай чка кьецIиларун, адалай гзаф ваъ» («Фатгьуль-Аллям», 2-томдин 153-чин).