Къуни-къуншивал

Са юкъуз дахдиз аялрин кIвале  Айшани диде къуншийрикай  ихтилатар ийиз ацукьнаваз акуна. Руша чпин къуншияр гьихьтин мегьрибан, чин ачух, хъсан инсанар ятIа, ихтилатзавай. Гьа и арада дахди, абур авай кIвализ гьахьна, икI лагьана: «Ваз чидани, чан руш, кIвал къачудалди, къуншидал вужар яшамиш жезватIа килигна кIанда. Къуншияр хъсанбур хкяна кIанда, вучиз лагьайтIа, чи Пайгъамбардини (Аллагьдин салатни  салам  хьуй адал) икI лагьанай: «КIвал къачудалди, къунши хкягъа».

Аллагьдихъай кичIе тир гьаким

Сирийвийрин гьал-агьвал гьикI ятIа ахтармишун патал, халиф Умар (Аллагь рази хьуй) Сириядиз атана. Ам Гьумс шегьерда акъвазайла, и шегьердин агьалияр адаз хвашкалди лугьуз атана. Умара (Аллагь рази хьуй)  абурувай хабар кьуна:

-  Куь гьаким гьихьтинди я?

Шегьерэгьлийри чпин гьаким Саид ибн Амиралай (Аллагь рази хьуй)  шикаятар ийиз башламишна. Абуру чпин гьакимдин кьуд пис еридикай лагьана, а ерияр чебни сад-садалай нагьакьанбур тир. 

Аллагьдихъай чуьнуьх жез алакьдач

Багъдад шегьерда шейх Джунайд яшамиш жезвай ва адаз гзаф муатааллимар (Исламдин илим чирзавай ученикар) авай. Муаллимдиз вичин вири мутааллимар кIандай, амма Абдуллагь адаз виридалайни гзаф кIандай ва адаз гзаф гьуьрметни ийидай.

 Са сеферда тарсунилай кьулухъ абурукай бязибур кIватI хьана муаллимдин кьилив атана жузуна: - Гьуьрметлу муаллим, чун са шейинин гъавурда акьазвач. Вучиз ваз Абдуллагь чалай гзаф кIанзава ва адаз гзаф гьуьрмет ийизва? 

Лайихлу кас кIвализ гьахьайла, къарагъдани?

Алай вахтунда авам жегьилри кIвализ са лайихлу инсан, диде ва я буба гьахьайла, абуруз гьуьрмет авуна къарагъдай ихтияр авач, гьатта икI авур инсан диндай акъатзава лугьузва. Гила чун и месэладин гьакъиндай Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни  салам  хьуй адал) гьадисра вуч лагьанватIа, алимри гьихьтин къарарар акъуднаватIа килигин.

Исламдин дуьньяда машгьур тир аш-Шафии мазгьабдин зурба алим имам ан-Нававиди и месэладин гьакъиндай сагъ ктаб кхьенва, адан тIвар «Лайихлувилер авай инсанрин вилик къарагъун гьалал тирди тестикьарзавай ктаб» я.

Ризкьи атуниз манийвал ийизвай себебар

Ризкьи атуниз винидихъ галай амалри манийвал ийизва:

1. Гунагьар;

2. Экуьнин кпIунилай рагъ экъечIдалди авай вахтунда ксун;

3. Гзаф ва мукьвал-мукьвал ксун;

4. КьецIила (яни аврат кIев тавуна) ксун.

5. КьецIила цвар ягъун;

Лезгинский исламский просветительский портал