Женнет гьикI къазанмишда?
.png)
Регьимлу ва Мергьяматлу Аллагь-Таалади чаз вири патарихъай няметар ганва. Женнетдин рехъ ва ам къазанмишдай къайдани къалурнава. Гьихьтин амалар авурла женнет гуда? Чна инал 30 амал гъида, абур авур инсанар Аллагь- Таалади женнетдиз ракъурда лагьана гаф ганва.Чувуддихъ галаз Али асгьабдин (Аллагь рази хьуй) гьуьжет
Къази Шурайха ахъайна хьи, са сеферда Али асгьабдивай (Аллагь рази хьуй) жигьаддиз фидай рекье вичин кьеркь (кольчуга) квахьна. Куфа шегьердиз хтайла, адаз вичин кьеркь са чувудди базардал маса гуз акуна. Халиф Алидай гьарай акъатна:
- Эй, чувуд! Ам зи кьеркь я, ам за садазни я маса гайиди туш, я пишкеш авурди туш! Алверчи лагьайтIа, ам вичинди я лугьуз гафунал кIевиз акъвазна. Месэла гьялун патал Алиди (Аллагь рази хьуй) адаз къазидин кьилив фин теклифна. Гьа икI, абур Шурайхан кьилив атана. Шурайх Али асгьабдихъ (Аллагь рази хьуй) элкъвена:
- Лагь вахъ вуч аватIа, мусурманрин эмир!
Пак гьадисайрай къачунвай насигьатрин кIватIал
6-лагьай насигьат
Аллагь-Таалади лугьузва: «Эй Адаман хва! За куьн – куь кьадар гзаф хьун патал халкьнавайди туш, ялгъуз тирла, квел шад хьун патал халкьнавайди туш, квевай са гьи кардай ятIани зайифвиляй куьмек кIанз халкьнавайди туш, квекай хийир хкудун (къачун) ва зарардикай хуьн патал халкьнавайди туш. Акси яз, За куьн гьамишанда заз ибадат авун патал[1], Заз чухсагъул лугьуз, шукур гъиз, гьямд ийиз, йифди-югъди Зи тариф авун патал халкьнавайди я. Эгер куьне, куь вилик хьайи ва гуьгъуьнлай жезмай вири чинеррини инсанри, гъвечIибуруни чIехибуру, азадбуруни аслубуру – вирибуру, санал кIватIхьана, Заз къуллугъ авуртIани, идалди Зи Пачагълугъвал са зеррени артух жедач.
Имам Нававиди гъайи яхцIур гьадис
.jpg)
13- гьадис
عن أبي حمزةَ أنسِ بنِ مالكٍ رَضِي اللهُ عَنْهُ خادمِ رسولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عن النَّبيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قالَ:{لاَ يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى يُحِبَّ لأَِخِيهِ مَا يُحِبُّ لِنَفْسِهِ}رواه البخاريُّ ومسلمٌ.
Абу Хамза Анас Ибн Малик (Аллагь рази хьуй) агакьарна: Пайгьамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) лагьана:
«Жуваз кIанзвайди стха патални кIан тахьайтIа, квекай садазни иман (гьакъикъи) жедач»
Зун зи хайи имидин рушал ашукь хьанва. За вуч ийида? Адал рушал эвленмиш жедай ихтияр авани?
Имидин, эмедин, халудин ва я халадин рушал эвленмиш жедай ихтияр ава, амма карагьат (меслят къалурзавач) я. Идан гьакъиндай Аллагьдин Расулди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) лагьанва: За кьур кьин чIурна. Гила вуч ийида?
Кьин чIурай касди цIуд кесибдиз гьардаз са мудд (600г) къуьл ва я ам яшамиш жезвай чкада инсанри гзафни-гзаф тIуьниз ишлемишзавай шей гун лазим я. ГьакIни 600 граммдин паталай гьар са касдиз са партал: перем, шалвар, ягълух ва масабур паяйтIа жеда. Инал гьисабай шейэрикай садни ийиз тежезвайда пуд юкъуз сив хвена кIанда. Ара ахъай тавуна пуд юкъуз сивер хуьн шартI туш, яни са сив къе муькуьди са шумуд йикъалай хвейитIани жеда. Са кIвалахдикай, гунагьдикай туба ийидайла, инсандиз Аллагьдал кьин кьун меслят къалурзавач, вучиз лагьайтIа адаз вичи а гунагь мад хъийин тийидайди чизвач хьи. Мазгьаб ва я Къуръанни Сунна?
«Мазгьаб» лугьудай гаф араб чIалан «рехъ», я туштIа «жуван рехъ хкягъун» глаголдикай ибарат хьанва. Гегьенш манада мазгьаб – им кьиле, месела, имам аш-Шафии, имам Абу Гьанифа, имам Малик ва имам Агьмад (Аллагьдин регьимдик хьуй чеб) авай илимдин школа я. Аввабин суннат-капI инкар авун дуьз яни?
.jpg)
Дуьз рекьелай алатнавайбуру, чпин гафариз къуват яз, тестикьарзава хьи, гуя аввабинрин кпIар авун суннат я лугьузвай гьадисар чеб зайифбур я. Мадни абуру аввабинрин кпIар рагъ экъечIайдалай кьулухъ ийизвай кпIар (зугьа) я лугьузва. Амма а авамриз Мугьаммад Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) гъетрен кпIунилай кьулухъ ийизвай суннат- кпIаризни аввабинрин кпIар лагьайди чизвач. ГьакIни абуруз зайиф гьадисрални, эгер абуру хъсан крарикай, хуш къилихрикай, ерийрикай ихтилат физватIа, амал ийидай ихтияр авайди чизвач. Идалайни гъейри, эгер гьа са месэладин гьакъиндай са шумуд зайиф гьадис гъанваз хьайитIа, а гьадисри гьакъикъи гьадис эвез ийида (яни са шумуд зайиф гьадис санлай къачурла абур гьакъикъи са гьадисдиз барабар жеда).Кьейид авай кIваляй тIуьн недай ихтияр авани?
Инсан кьейи кIвале пуд йикъан къене тIуьн гьазурун ва ам тIуьн карагьат (меслят къалур тийизвай) тир цIийивал я. Карагьат тир цIийивилер лагьайтIа, чпин нубатда, къадагъа авунвайбуруз мукьвал тир ва ихтияр авайдаз мукьвал тир цIийивилериз пай жезва. Кьейи чкада тIуьн гьазурун ихтияр авайбуруз мукьвал тир карагьат цIийивилик акатзава. И карда гунагь авач. 