Масадаз къалурун патал хъсан амалар авун
.png)
Пехилвилелай алатайла, руьгьдин виридалайни чIуру азаррикай сад – рикIин сидкьидай Аллагь патал амалар тавун я. Маса инсанриз жув хъсанди яз къалурун патал, абуруз бегенмиш жедайвал ибадат авун рияъ я.
Рияъ – им чинебан ширк я. Вучиз лагьайтIа, са ибадат ийидай вахтунда инсанди ам Аллагь патал тавурла, акси яз, инсанриз къалурун патал авурла, ам гьа инсанриз ибадат авур мисал жезва.
Парталар алукIунин эдебар
Мугьаммад Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) парталар михьиз хуьнихъ эвер гудай. Са сеферда инсанрин вилик чиркин гьалда авай парталар алаз экъечIай инсан акурла Пайгъамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) вичин наразивал къалурна. Гьа идалди ада чун гъавурда туна хьи, мусурмандин парталар гьамиша михьибур ва винел патан акунар адан рикIиз чимибур хьун лазим тирди.
Гила чна куьрели парталрин ва винел патан акунрин гьакъиндай хуьн лазим тир эдебар инал са-сад гъида:
Пайгъамбардин (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) суннадал чан хкун. КСУДАЛДИ ИЙИДАЙ СУННАЯР
1. Дуьа кIелун: «Ви тIварцIелди, Я Аллагь, рекьизва ва чан хквезва» (Бухари).
2. Капашар санал кьуна, абуруз уф гана и сураяр кIелун: «Ихлас», «Фалякъ»хьун», «Нас». Ахпа гъилер бедендал алтадун, кьилелай башламишна чинилай ва бедендин вилик паталай (Бухари).
3. Аят «Аль-Курси» кIелун. Бухариди агакьарайвал, ксудалди и сура кIелай касдин патав Аллагьди малаик ракъурда ва ада а касдив шейтIан мукьув тахьун патал къаравулда акъвазда.
Алверчидиз Женнет ва я Жегьеннем!
Алвердал машгъул хьун - им Исламда виридалайни хъсан кеспийрикай сад яз гьисабзава. Гьакъисагъ алверчияр Къияматдин юкъуз михьи ксарихъ галаз къарагъарда. Гьа са вахтунда инсанар алдатмишарзавай алверчияр Жегьеннемда куда лагьанва. Къуй Аллагьди чун, чаз кIанибур ва чун кIанибур вири Жегьеннемдикай хуьрай! Алверда таб ийизвай алверчи акурла, адаз акьул гун гьар са мусурмандин буржи я.
Са затI маса гудайла, лазим тир кьадар тагана муьштери алцурарун алай вахтунда адетдин кардиз элкъвенва.
Алверда таб авурла, гьихьтин еке гунагь жезватIа чаз Къуръанда лагьанвай гафариз фикир гайитIа, чир жеда (мана):
وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ
«Алверда таб ийизвай инсанрин жаза Жегьеннем я»
(«Аль-МутIаффифун» сура, 1-аят).
Мугьаммад Пайгъамбар (Аллагьдин салатни салам хьуй адал),
Пуд лагьай паб
ТIвар: Аиша.
Бубадин тIвар: Абу Бакр ас-Сиддикъ.
Дидедин тIвар: Умайран руш Умму Руман.
Хайи вахт ва чка: Гьижра жедалди 9 йис амаз.
Некягь авур вахт ва чка: Медина, гьижрадилай гуьгъуьниз 1-йис.
Жегьизар: 400 диргьем.
Кьейи вахт ва чка: Рамазан варз, Медина, гьижрадилай гуьгъуьниз 58-йис.
Мугьаммад Пайгъамбардилай (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) аялар: Авач
Пак гьадисайрай къачунвай насигьатрин кIватIал
3-лагьай насигьат
Виридалайни Виниз тир Аллагьди лугьузва:
«Эй Адаман хва! ТIимилдал рази хьухь – вун са куьнихъни муьгьтеж жедач, жувак квай пехилвал хкуд – вун архайин жеда, къадагъа тирдавай яргъа хьухь – ви иман гьикъикъиди жеда. Вуж гъибетдивай, шикетдикай яргъа хьайитIа, адаз Зи патай кIанивал ачух жеда; вуж бегьемсуз инсанривай яргъа хьайитIа, ам, гьабур себеб яз, кьилел къвезвай бедбахтвилерикай къутармиш жеда. ТIимил рахазвайдаз акьалтIай дережадин акьул ава, тIимилдал разиди Виридалайни Виниз тир Аллагьдал умудлу яз жеда.
Эй Адаман хва! Вун ви чирвилерин геле аваз физвач, амма вуна чирвилер гьикIкъачуда, ваз абур течирла?
Имам Нававиди гъайи яхцIур гьадис
.jpg)
9- гьадис
[ عن أبي هريرة رضي الله تعالى عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم : إن الله تعالى طيب لا يقبل إلا طيبا وإن الله أمر المؤمنين بما أمر به المرسلين فقال تعالى { يا أيها الرسل كلوا من الطيبات واعملوا صالحا } وقال تعالى { يا أيها الذين آمنوا كلوا من طيبات ما رزقناكم } ثم ذكر الرجل يطيل السفر أشعث أغبر يمد يديه إلى السماء : يا رب يا رب ومطعمه حرام وملبسه حرام وغذي بالحرام فأنى يستجاب له ] رواه مسلم
Абу Хурайра Абд Ар-Рахман Ибн Сахр (Аллагь рази хьуй) акъайнагьи:
Заз ван хьана Пайгьамбарди (Аллагьдин салатни салам хьуй адал) лагьана:
«За квез негь авунвай шейэривай яргъаз хьухь, эмирнавай шейэр, квелай алакьдай кьван, кьиле твах! Гьакъикъатда квелай вилик хьайибур, пара суалар гуни ва пайгъамбарриз табий тахьуни гьелек авуна».
(Аль Бухари ва Муслим)
Сив хкуддайла суннатар
Сивер хуьдайла кьиле тухун хъсан яз гьисабзавай суннат крар:
1) геж тавуна вахтунда сив атIун, яни гъетрен купIунин вахт хьанмазди;
2) тIуьн недалди вилик “Бисмиллягьи-ррахIмани-ррахIим” лугьун ва хвейи сив кьабулрай лагьана, махсус дуьа кIелун;
« Аллагьумма лака сумту ва бика аманту ва гIаляйка таваккалту ва гIаля ризкъика афтIарту. Ва савма-ль-гъади мин шагьри рамазана навайту. Фагъфир ли ма къаддамту ва ма аххарту, я васигIа-ль- магъфирати, игъфир ли ва ливалидаййа ва ли-ль- муъминина явма якъуму-ль-гьисаб».
СИВ ХЬУН АТIУЗВАЙ ГЬЕРЕКАТАР
1. ТIуьн ва хъун.
Экуьнилай, яни экуьнин капI алукьунин вахтунилай, та рагъ акIидалди, яни гъетрен капI жедалди, тIуьникай ва хъуникай акъвазун лазим я. Идалайни гъейри, инсандин бедендин тIебии тIвеквенрай (сивяй, нерай, япарай, вилерай, вилик ва кьулухъ патан менфезрай) къенез са затI ракъурун къадагъа я. Месела; япарай къенез яд фидайвал авуна кIандач, пIапIрус чIугуна кIандач ва икI мад. Амма сив гвайди рикIелай алатна къенез са затI ракъурайтIа, сив хуьн атIузвач, (эгер рикIел хтанамазди и кIвалах акъвазарайтIа). Нагагь сив гвайди чиз сивиз яд къачуртIа, месела дастамаз ийидайла ва я гьарарат кьин патал, хатадай туькьуьнайтIа, и дуьшуьшда сив хуьн атIузва.
